Page 7 - ..::teftişin kalemi - Aralık 2022- ::..

rilmiştir. Nizamnâme hükümlerine göre “muhak- 1911 yılında yürürlüğe konulan Maarif-i
kikler” yetki bakımından müfettişlerden önce gel- Umumiye Nezareti Merkez Teşkilatı hakkındaki
miştir. nizamnâme ile merkez hizmetleri, idare ve teftiş
olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Müfettişlerin orta
1875 yılında hazırlanan bir nizamnâme ile
dereceli ve yüksekokullarda görev yapmış öğret-
Rüştiyelerde “Teftiş Defteri” bulundurulması ve
menler arasından Türk Dili, Arap Dili, Matematik,
bu deftere müfettişler tarafından öğretim ve yö-
Tabiat, Felsefe, Tarih ve Coğrafya, Öğretim Bilgisi,
netimle ilgili gözlem ve önerilerin yazılacağı, def-
Özel Eğitim alanlarından, ayrıca bir mimar ve tıp
terin okul müdürlüğü tarafından saklanacağı ve
doktoru olması öngörülmüştür.
istenildiğinde müfettişe verileceği nizamnâmede
yer almıştır. 1914 yılında “Maarif Müfettişlerinin Vazife-
lerine Dair Talimatnâme” yayınlanmıştır. Talimat-
1876 yılında yayımlanan bir talimatta: “Çe- nâme, ortaöğretim ve Bakanlığa bağlı diğer ku-
şitli bölgelerdeki okulları teftiş için kimlerin gö- rumların teftişinde göz önünde bulundurulacak
revleri olduğu belirtildikten sonra; “Bu zatlar esasları kapsamına alınmıştır. Bu yönetmeliğin,
(müfettişler) mektepleri haftada bir kez aşağıdaki Maarif-i Umumiye Nezareti Teftiş Hizmetlerinden
konularda teftiş edeceklerdir. Öğretmenler, müs- bahseden ilk yönetmelik olduğu sanılmaktadır.

tahdemler ve öğrenciler düzenli olarak okula de-
vam ediyorlar mı, okuldaki devam defteri munta- Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldıktan son-
zam tutuluyor mu? Öğrenciler iyi eğitiliyor mu? ra 1 Mayıs 1920 günü Millî Eğitim hizmetlerinin
Mekteplere yabancı kişilerin girmesine bevvaplar tümü Maarif Vekâletine (Millî Eğitim Bakanlığı)
(talebeleri evlerine getirip götüren okul hademele- verildi. Bu tarihteki teftiş kadrosunda Bakan adı-
ri) dikkat ediyor mu? Öğrenciler iyi eğitiliyor mu? na görev yapan üç müfettiş vardı. Büyük Zafer’in
Mektep dışında edepsizlik yapmamalarına dikkat kazanıldığı 1922 yılından sonra Bakanlık bünye-

ediliyor mu? Her gün öğrencilere dersleri tahta- sinde görev yapan üç müfettişin kadrosu arttırı-
ya yazdırılarak isticvap edilmelerine (sorgulama) larak bir kurul haline getirildi. Maarif Nezareti
riayet ediliyor mu? Resmen belirlenen ders ve ki- 1922 yılına kadar varlığını korumuş ancak son
taplardan başkasının okutulması yasak olduğu Osmanlı Hükümeti ile birlikte o da tarih sahne-
halde, buna uyuluyor mu? Öğretmenler usulüne sinden çekilerek yerini Millî Eğitim Bakanlığı’na
uygun öğretim yapıyorlar mı ve içlerinde yetenek- bırakmıştır.
siz olanlar var mı? Öğrencilerin akşam, evlerine 15 Temmuz- 15 Ağustos 1923 tarihleri ara-
gruplar hâlinde ve edepli gitmelerine, kimseye sında Cumhuriyetin kurulmasına kısa bir süre
sarkıntılık etmeme ve laf atmamalarına dikkat kala, ilk defa Heyet-i İlmiye (Bilim Heyeti) toplan-

olunuyor mu? (Bu son noktanın sağlanması için mış ve heyet gündemine Teftiş Kurulu Tüzüğünü
öğretmenler her gün derslerden sonra öğrencilere de almıştır.
nasihatlerde bulunacak ve hiç olmazsa haftada bir
kere bevvap (hademe) ya da bir öğretmen çocukla- 1923 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi
rın arkası sıra gidecektir.)” denilmektedir. Hükümeti Maarif Vekâleti Neşriyatından (Millî
Eğitim Bakanlığı Yayınlarından) 11 adet yayınla-
1876’da yayınlanan “Kanuni Esasi”ye uygun
nan “Maarif Müfettişleri Talimatnâmesi” adlı yö-
olarak Meclis-i Maarif’ler kurulmuş, bu kurullar
netmelik Teftiş Kurulu tarihi bakımından önem
teftiş sahaları ve konuları değişik bir kısım müfet-
arz etmektedir.
tişlerle de takviye olunmuştur.

7
ARALIK 2022 SAYI:1